فیبرومیالژیا یک بیماری مزمن است که به ویژه با درد و حساسیت در بافت های نرم بدن مانند عضلات، رباط ها و تاندون ها شناخته می شود. این بیماری موجب بروز درد شدید و گسترده در سرتاسر بدن، به ویژه در نواحی خاصی مانند گردن، شانه ها، کمر، بازوها و پاها می شود. فیبرومیالژیا یک اختلال پیچیده است که نه تنها با درد های جسمی بلکه با علائم دیگری مانند خستگی، مشکلات خواب و اختلالات شناختی همراه است. به طور کلی، این بیماری می تواند تأثیرات زیادی بر زندگی روزمره فرد گذاشته و باعث اختلال در کار، تحصیل و روابط اجتماعی شود.
فیبرومیالژیا یک بیماری پیچیده است که معمولاً علائمی همچون درد مزمن و گسترده، خستگی و مشکلات خواب همراه است. با وجود اینکه درمان قطعی برای آن وجود ندارد، با مدیریت مناسب علائم می توان کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشید.
فیبرومیالژیا به دلیل علائم خود که خیلی خاص و متمایز نبوده و شامل درد گسترده اسکلتی عضلانی، حساسیت مفاصل و خستگی می شود، اغلب به طور نادرست تشخیص داده شده و درک آن دشوار است. ممکن است تمامی علائم این بیماری را نداشته باشید و ممکن است مشکلات پزشکی دیگری هم داشته باشید.
هیچ آزمایش خاص آزمایشگاهی یا تصویربرداری برای تشخیص فیبرومیالژیا وجود ندارد، بنابراین پزشک برای اینکه تشخیص دهد آیا به این بیماری مبتلا هستید یا خیر از شما در مورد علائمتان سوالاتی را خواهد پرسید.
علل فیبرومیالژیا
علل دقیق فیبرومیالژیا هنوز مشخص نیست، اما چندین عامل ممکن است در بروز این بیماری نقش داشته باشند:
- عوامل ژنتیکی: افراد مبتلا به فیبرومیالژیا معمولاً سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری را دارند. بنابراین، احتمال بروز این بیماری در افرادی که در خانواده هایشان افراد مبتلا به فیبرومیالژیا وجود دارند، بیشتر است.
- عوامل محیطی: تجربه استرس شدید یا حوادث آسیب‌زا مانند تصادف ها، جراحت ها یا بیماری های ویروسی می تواند باعث شروع فیبرومیالژیا شود. بسیاری از افرادی که فیبرومیالژیا دارند، یک بحران عاطفی یا جسمی مهم در را زندگیشان تجربه کرده اند.
- اختلالات شیمیایی در مغز: فیبرومیالژیا ممکن است ناشی از اختلالات در نحوه پردازش و تفسیر درد توسط مغز و سیستم عصبی مرکزی باشد. در افراد مبتلا به این بیماری، مغز ممکن است پیام های درد را بیش از حد تشدید نموده و باعث افزایش حساسیت به درد شود.
- اختلالات خواب: مشکلات خواب به ویژه خواب کم عمق یا بی خوابی می توانند در ایجاد یا تشدید علائم فیبرومیالژیا تأثیرگذار باشند. خواب ناکافی می تواند به تشدید دردهای مزمن و خستگی در این افراد منجر شود.
افراد مبتلا به فیبرومیالژیا معمولاً از درد گسترده در عضلات، مفاصل و بافت های نرم بدن خود رنج می برند. این درد به ویژه در هر دو سمت بدن و نواحی بالا و پایین کمر محسوس است.
علائم فیبرومیالژیا
افرادی که مبتلا به فیبرومیالژیا هستند ممکن است نسبت به درد حساسیت غیر معمول داشته باشند. به این معنا که بدن آنها به طور غیرعادی درد را پردازش می کند.
فهرست کاملی از علائم فیبرومیالژیا وجود ندارد، زیرا این بیماری بر افراد به طور متفاوتی تأثیر می گذارد. با این حال، بسیاری از افرادی که به فیبرومیالژیا (که به آن سندروم فیبرومیالژیا یا FMS نیز گفته می شود) مبتلا هستند، ممکن است علائمی مانند موارد زیر را تجربه کنند:
- درد و نواحی دردناک حساس به لمس
- خستگی
- مشکلات و اختلالات خواب
- مشکلات تمرکز و حافظه که به آن “مه فیبرومیالژیا” یا “مه فیبرو” گفته می شود
- افزایش حساسیت به تحریکات حسی مانند نور، صدا، بو، گرما و سرما
- اضطراب یا افسردگی
- خشکی و سفتی مفاصل در صبح
- بی حسی و سوزش در دست، بازو، ساق پا و پا
- احساس سوزش در دست‌ها و پاها
- لرزش عضلات یا گرفتگی های عضلانی
- درد در صورت یا فک یا اختلال مفصل گیجگاهی فکی مانند سندرم مفصل تمپورومندیبولار (TMJ)
- سردرد
- سندروم روده تحریک پذیر و سایر مشکلات گوارشی
- مشکلات جنسی از جمله مشکلات در ترشحات طبیعی و مشکلات عضلات کف لگن
- بی اختیاری ادرار فوریتی
- درد های قاعدگی شدید
ابتلا به فیبرومیالژیا چه احساسی دارد؟
تقریباً همه افرادی که مبتلا به فیبرومیالژیا هستند، در تمام بدن خود درد را احساس می کنند. این درد مشابه دردهای ناشی از آرتریت استخوانی، بورسیت و تاندونیت است، اما به طور گسترده تری در تمام بدن احساس می شود. این ویژگی معمولاً دلیلی است که افراد مبتلا به فیبرومیالژیا به پزشک مراجعه می کنند.
درد ممکن است عمیق، شدید، مبهم، مزمن، ضربان دار یا دردناک باشد. این درد در عضلات، تاندون ها و رباط ها در اطراف مفاصل احساس می شود. برای برخی از افراد، درد به‌صورت نوسانی بوده و ممکن است در سراسر بدن حرکت کند.
شما همچنین ممکن است نقاط حساس داشته باشید، نقاط خاصی در اطراف مفاصل که وقتی با انگشت فشار داده می شوند، دردتان می گیرد. اگر به یک نقطه حساس فردی بدون فیبرومیالژیا فشار وارد کنید، او فقط فشار را حس می کند، اما برای کسی که مبتلا به فیبرومیالژیا است، این فشار بسیار دردناک خواهد بود.
این نقاط حساس در مکان های پیش بینی شده ای از بدن قرار دارند. این نواحی معمولاً زیر سطح پوست قرار دارند و نه در نواحی عمیق تر. درد معمولاً در بافت اطراف عضلات و مفاصل احساس می شود و نه در خود مفاصل.
در ادامه، به توضیح هر یک از علائم فیبرومیالژیا خواهیم پرداخت:
خستگی
خستگی مداوم و احساس سستی و بی حالی از دیگر علائم اصلی فیبرومیالژیا به شمار می روند. افراد مبتلا به این بیماری، اغلب حتی پس از استراحت و زمانی که احساس آرامش می کنند، مانند پس از یک شب خواب خوب، همچنان احساس خستگی می کنند. برخی این خستگی را مشابه آنچه که در هنگام ابتلا به آنفولانزا احساس می کنند، توصیف نمایند. برخی دیگر آن را با کار کردن طولانی مدت و کم خوابی مقایسه می کنند.
ممکن است شما احساس کنید که حتی توانایی ورزش کردن را ندارید یا پس از یک تمرین، بیشتر خسته می شوید. کار های ساده ای مانند خرید مواد غذایی یا پختن غذا ممکن است شما را کاملاً خسته کند. برای برخی کار های روزمره خود مانند تا کردن لباس ها یا اتو کردن ممکن است به نظر برسد که بیش از حد تلاش می کنید. حتی ممکن است آنقدر خسته باشید که نتوانید رابطه جنسی برقرار کنید.
مشکلات و اختلالات خواب
بیشتر افراد مبتلا به فیبرومیالژیا با اختلالات خواب مواجه هستند. ممکن است شما بتوانید بخوابید، اما خواب شما سطحی بوده و به راحتی مختل می شود. هنگامی که صبح از خواب بیدار می شوید، احساس خستگی داشته و هیچگونه احساس شادابی و نشاط نمی کنید. این وضعیت کمکی به کاهش خستگی شما نمی کند.
آزمایش هایی که در کلینیک های خواب انجام شده است نشان می دهند که افراد مبتلا به فیبرومیالژیا حتی در حین خواب نیز به وسیله فعالیت های مغزی پی در پی دچار اخلال می شوند، مشابه آنچه که هنگام بیداری اتفاق می افتد. این وقفه ها میزان زمانی که شما در خواب عمیق سپری می کنید را محدود می کنند، زمانی که بدن شما خود را بازسازی می کند و به همین دلیل است که شما احساس خستگی شدیدی دارید.
مه فیبرو یا مه مغزی (Fibro Fog)
اصطلاح “مه فیبرومیالژیا” به مجموعه ای از علائم مغزی و شناختی در فیبرومیالژیا اشاره دارد. علل مه فیبرو تاکنون به طور کامل درک نشده است، اما پژوهشگران بر این باورند که درمان خستگی، درد، مشکلات خواب و مسائل روانی مرتبط با فیبرومیالژیا می تواند به تسکین این علائم کمک کند.
مه فیبرومیالژیا شامل کاهش هوشیاری و عدم وضوح ذهنی بوده و علائم آن شامل موارد زیر می باشد:
- فراموشی
- مشکل در به یاد آوردن اطلاعات جدید
- کند شدن تفکر، به ویژه هنگامی که حواس پرتی دارید
- عدم هوشیاری
- از دست دادن توجه و تمرکز
- گیجی در مورد کلمات یا جزئیات
- مشکل در تمرکز
- از دست دادن رشته افکار
- مشکلات در گفتگو و برقراری مکالمات
- مشکل در توانایی تولید و فهم گفتار و زبان (دیسفازی)
- مشکل در برنامه ریزی، تصمیم گیری یا تفکر انتزاعی
اختلالات خلقی
حدود ۲۰٪ از افرادی که مبتلا به فیبرومیالژیا هستند، همچنین دچار افسردگی یا اختلال اضطرابی نیز می باشند.
کنار آمدن با خستگی و درد مداوم می تواند استرس‌زا باشد. شما احتمالاً نگرانید که چگونه می توانید با زندگی پیش بروید و چه کاری می توانید انجام دهید تا احساس بهتری داشته باشید. ممکن است فعالیت شما کاهش یافته و بیشتر منزوی شوید که این امر می تواند منجر به افسردگی شود.
همچنین ممکن است اضطراب و افسردگی همانند درد، در واقع جزئی از خود فیبرومیالژیا باشند.
افرادی که به فیبرومیالژیا و افسردگی مبتلا هستند، در تمرکز و حافظه کوتاه مدت مشکل دارند که این موضوع باعث می شود به یاد آوردن مسائل روزمره مانند جایی که کلید ها را قرار داده اند یا برنامه ریزی برای ناهار فردا برایشان دشوار باشد.
خشکی و سفتی مفاصل در صبح
بیشتر افرادی که به فیبرومیالژیا مبتلا هستند، پس از بیدار شدن از خواب احساس می کنند قبل از اینکه بتوانند روز خود را شروع کنند، باید بدن خود را آزاد و شل کنند. عضلات و مفاصل کمر، بازوها و پاها احساس سفتی می کنند. این سفتی مشابه گرفتگی معمولی در مفاصل نیست، بلکه بیشتر شبیه سفتی است که افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید احساس می کنند.
اگرچه برخی افراد می گویند که این سفتی فقط چند دقیقه طول می کشد، اما معمولاً بیشتر از ۱۵ الی ۲۰ دقیقه در هر روز باقی می ماند. گاهی این سفتی برای چند ساعت ادامه داشته و ممکن است تمام روز طول بکشد.
تورم و سوزش در دست‌ها و پاها
در حالی که علت بی حسی، سوزن سوزن شدن و سوزش هنوز به طور کامل مشخص نیست، بسیاری از افراد مبتلا به فیبرومیالژیا این احساسات را تجربه می کنند. این احساسات که به آنها پارستزی یا خواب رفتگی گفته می شود، به طور تصادفی اتفاق افتاده و ممکن است چند دقیقه طول بکشند و یا اینکه دائمی باشند.
این احساسات به ویژه معمولاً در صبح ها همراه با خشکی و سفتی مفاصل صبحگاهی آزاردهنده هستند. اما معمولاً مانع انجام فعالیت های روزانه فرد بیمار نمی شوند.
سردرد
حدودا از هر ۵ نفر مبتلا به فیبرومیالژیا، ۲ نفر نیز به طور منظم سردرد میگرنی یا سردرد تنشی دچار می شوند. این سردرد ها ممکن است نتیجه درد در گردن و قسمت بالایی کمر باشند. آنها معمولاً به دلیل سفت شدن عضلات گردن ایجاد می شوند. همچنین ممکن است به دلیل نقاط حساس در قسمت پشت سر و گردن ایجاد شوند.
سردردها می توانند زندگی با فیبرومیالژیا را دشوارتر کرده و مدیریت این بیماری را سخت تر نمایند.
سندروم روده تحریک‌پذیر
حدود دو سوم از افراد مبتلا به فیبرومیالژیا اغلب دچار شکم درد، گاز، نفخ و حالت تهوع می شوند. آنها همچنین ممکن است دچار یبوست و اسهال شوند.
بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری، همچنین دچار ریفلاکس اسید یا بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) نیز هستند.
تاثیر بر دستگاه تولید مثل زنان
علائم فیبرومیالژیا در افرادی که در هنگام تولد به عنوان زن شناسایی شده اند (AFAB) می تواند بر چندین ناحیه از دستگاه تولید مثل آنها تأثیر بگذارد. تغییرات هورمونی، مانند تغییراتی که در طول چرخه قاعدگی رخ می دهند، به عنوان یکی از عواملی که ممکن است عامل شروع این بیماری باشند، شناخته می شوند.
تحقیقات نشان می دهند که نوسانات در هورمون آزاد کننده کورتیکوتروپین (CRH) و سایر هورمون های تولید مثل ممکن است در علائم فیبرومیالژیا نقش داشته باشند. سایر مطالعات نشان داده اند که فیبرومیالژیا با اندومتریوز، افزایش بروز بیماری التهاب لگن و ضعف عضلات کف لگن در زنان در ارتباط است.
اختلالات هورمونی مرتبط با فیبرومیالژیا به موارد زیر مربوط می شود:
- دوران قاعدگی بسیار دردناک
- درد لگن
- درد مزمن در ناحیه ولو (ولوودینیا)
- یائسگی زودهنگام
علائم نادر فیبرومیالژیا
در حالی که درد گسترده و خستگی از شناخته شده ترین ویژگی های فیبرومیالژیا به شمار می روند، علائم دیگری نیز وجود دارند که در این بیماری کمتر مشاهده می شوند. این علائم شامل موارد زیر هستند:
- پوست حساس و جوش
- خشکی دهان و چشم ها
- وزوز گوش (تینیتوس)
- مشکلات بینایی
- مشکلات مربوط به هماهنگی
- سندروم پای بی قرار
- بیماری رینود (احساس بی حسی و سردی دست‌ها و پاها در پاسخ به دمای سرد یا استرس)
چگونگی تشخیص فیبرومیالژیا
تشخیص فیبرومیالژیا معمولاً دشوار است، زیرا علائم آن شبیه به بسیاری از بیماری های دیگر می باشد. برای تشخیص دقیق این بیماری، پزشک معمولاً تاریخچه پزشکی کامل بیمار را بررسی نموده و برخی معاینات فیزیکی و آزمایش های خون را برای رد بیماری های دیگر انجام می دهد. در گذشته، تشخیص فیبرومیالژیا نیاز به شناسایی تعداد معینی از نقاط حساس در بدن داشت، اما در حال حاضر، پزشکان ابتلا فرد به این بیماری را بیشتر بر اساس علائم بالینی و بررسی تاریخچه بیمار تشخیص می دهند.
راه های درمان فیبرومیالژیا
متأسفانه، درمان قطعی برای فیبرومیالژیا وجود ندارد. با این حال، هدف از درمان کاهش علائم، بهبود کیفیت زندگی و کمک به بیمار برای مقابله با درد و سایر مشکلات است. درمان ها معمولاً شامل ترکیبی از روش های دارویی و غیر دارویی هستند:
- داروها:
- مسکن ها: داروهایی مانند استامینوفن و ایبوپروفن می توانند به کاهش درد فرد مبتلا به فیبرومیالژیا کمک کنند.
- داروهای ضد افسردگی: داروهای ضد افسردگی مانند سرترالین یا آمی تریپتیلین ممکن است به کاهش درد و بهبود کیفیت خواب فرد بیمار کمک کنند.
- داروهای ضد صرع: برخی داروهای ضد صرع مانند گاباپنتین و پرگابالین برای کاهش دردهای عصبی و کاهش علائم فیبرومیالژیا مؤثر هستند.
- ورزش:
ورزش منظم، به ویژه ورزش های سبک مانند پیاده روی یا شنا، می تواند به کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. تمرینات کششی و تقویتی نیز مفید هستند. - مدیریت استرس:
تکنیک های مدیریت و کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق می توانند به کنترل علائم فیبرومیالژیا کمک کنند. - مشاوره و درمان روانشناختی:
درمان های شناختی رفتاری می توانند به افراد کمک کنند تا با درد مزمن و مشکلات روحی ناشی از فیبرومیالژیا بهتر مقابله کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر درد، خستگی، یا مه مغزی جدید و غیر قابل توضیح همراه با افسردگی یا سایر مشکلات سلامت روان دارید، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک عمومی شما ممکن است شما را به روماتولوژیست، که یک متخصص پزشکی است که بیماری هایی از جمله فیبرومیالژیا را که بر عضلات، مفاصل و استخوان ها تأثیر می گذارند تشخیص داده و درمان می کند ارجاع دهد. همچنین، اگر شما با درد مزمن دست و پنجه نرم می کنید، روماتولوژیست ممکن است شما را به یک متخصص درد ارجاع دهد.
هیچ آزمایش واحدی وجود ندارد که بتواند پزشک شما را از ابتلا به فیبرومیالژیا مطمئن سازد. در عوض، پزشک ابتدا سایر شرایط را رد می کند. در مراجعه خود، باید به پزشک بگویید که علائم شما چگونه بر زندگی روزمره‌تان تأثیر می گذارد. زیرا علائم فیبرومیالژیا مشابه سایر شرایط می باشد. مهم است که همراه با هر علامت دیگری که دارید، به طور واضح به پزشک بگویید که درد را دقیقا در کدام ناحیه احساس می کنید، چه چیزی آن را تحریک می کند و مدت زمان آن چقدر است. همچنین به پزشک خود بگویید که آیا علائم شما باعث اضطراب یا افسردگی یا مانع از خوابیدن شما می شوند یا نه.
هنگام مراجعه به پزشک، پرسیدن این سوالات می تواند مفید باشد:
- چه آزمایش هایی می توانند فیبرومیالژیا را تأیید یا رد کنند؟
- اگر به فیبرومیالژیا مبتلا شوم، چه درمان‌هایی موجود است؟
- به چه متخصصان دیگری باید مراجعه کنم؟
- چقدر باید به طور منظم شما یا سایر پزشکان را ملاقات کنم؟
سؤالات متداول درباره فیبرومیالژیا
چگونه می توانم بفهمم که فیبرومیالژیا دارم؟ فیبرومیالژیا تشخیص سختی دارد. علائم اولیه معمولاً شامل خستگی مداوم، درد گسترده در بدن، اختلالات خواب، مشکلات گوارشی، و دشواری در تفکر واضح است. اگر این علائم را دارید، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک می تواند ابتلا شما به فیبرومیالژیا را تأیید یا رد کند.
چه کسانی معمولاً به فیبرومیالژیا مبتلا می شوند؟ افراد بالای ۴۰ سال، زنان و افراد AFAB، و همچنین افرادی که مبتلا به برخی بیماری های مزمن مانند آرتریت، افسردگی، اضطراب یا سندروم روده تحریک پذیر (IBS) هستند، بیشتر در معرض ابتلا به فیبرومیالژیا قرار دارند. اگر به تازگی دچار عفونت شده اید، تجربه ی ضربه جسمی یا روانی داشته اید، یا تحت استرس زیادی قرار دارید، ممکن است در معرض خطر فیبرومیالژیا قرار داشته باشد.
میانگین سن ابتلا به فیبرومیالژیا چقدر است؟ فیبرومیالژیا می تواند افراد را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد، اما معمولاً افرادی که در سنین میانسالی قرار دارند (بین ۳۵ تا ۴۵ سال) بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند.
چه عواملی درد فیبرومیالژیا را بدتر می کنند؟ استرس، فشار جسمی، تغییرات هورمونی، خواب نامناسب و حتی تغییرات آب و هوایی می توانند درد فیبرومیالژیا را تشدید کنند.
مروری بر مهم ترین مطالب گفته شده درباره فیبرومیالژیا
فیبرومیالژیا به شکل درد گسترده و در تمامی قسمت های بدن خود را نشان می دهد. این بیماری همچنین با خستگی، اختلالات خواب و مشکلات شناختی که به طور کلی به نام “مه فیبرومیالژیا” شناخته می شود، همراه است. اگرچه محققان هنوز به‌طور قطعی نمی دانند که دقیقاً چه عواملی باعث فیبرومیالژیا می شود، اما به نظر می رسد افرادی که این بیماری را تجربه می کنند، حساسیت غیر عادی به درد دارند. هیچ درمان قطعی برای فیبرومیالژیا وجود ندارد، اما علائم آن می تواند با داروهای بدون نسخه و تجویزی، همچنین با ورزش، استراحت و کاهش استرس تسکین یابد.
نویسنده
ارسال نظر