از کجا بفهمیم به اگزما مبتلا شده‌ایم یا پسوریازیس؟

پسوریازیس مانند اگزما یک بیماری مزمن ژنتیکی و التهابی است که تکه‌های قرمز و خارش‌دار که دوره‌های متناوبی از خاموشی و فعالیت دارند ایجاد می‌کند. اما چه چیزی باعث می‌شود پسوریازیس متفاوت باشد؟

پسوریازیس برخلاف اگزما منجر به بازتولید سریع پوست می‌شود. دقیق‌تر بگوییم؛ سلول‌های کراتینوسیت یا سلول‌های اصلی سازنده پوست در عرض تنها ۷ روز (به‌جای ۲۱ روز) بازتولید می‌شوند. ضمناً فرایند نرمال تکثیر این سلول‌ها دچار اختلال می‌شود. همین مسئله باعث می‌شود پوست در اطراف قسمت‌هایی ضخیم شده و بیشتر از حد نرمال پوسته شود.

قسمت‌هایی از بدن که تحت‌تأثیر پسوریازیس قرار می‌گیرند
پسوریازیس نسبت به اگزما قسمت‌های متعددتری از بدن را درگیر می‌کند. قسمت‌هایی که پسوریازیس اغلب تحت‌تأثیر قرار می‌دهد شامل آرنج‌ها، جلوی زانوها، بالای باسن و پوست سر می‌شوند. دست‌ها و ناخن‌های دست نیز معمولاً نواحی هستند که تحت‌تأثیر پسوریازیس قرار می‌گیرند. پسوریازیس حتی ممکن است تمام بدن را درگیر کند.
پسوریازیس خاصی وجود دارد که چین‌خوردگی‌های پوست را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و اغلب در چین‌خوردگی‌های کشاله ران و زیربغل و ناف ایجاد می‌شود.

از کجا بدانید اگزما دارید یا پسوریازیس؟
این دو عارضه پوستی در واقع بسیار متفاوت‌اند اما تشابهاتی دارند که باعث می‌شود به‌سختی از هم تشخیص داده شوند. این مسئله خصوصاً در مورد قسمت‌هایی از بدن مانند دست‌ها یا وقتی که تمام بدن درگیر می‌شود پررنگ‌تر می‌شود. هیچ‌کدام از این دو عارضه واگیردار نیستند و این یکی دیگر از تشابهات آنهاست.

اما معمولاً یک وجه تمایز ظاهری و واضح بین پسوریازیس و اگزما وجود دارد؛ در مورد پسوریازیس:
. ضایعات پوستی دارای رنگ قرمز بسیار روشن هستند.
. ضایعات پوستی معمولاً چشمگیرترند و لبه‌ها و حاشیه‌های کاملاً مشخصی دارند.
. ضایعات پوستی ضخیم‌ترند و با پوسته‌های سفید و ضخیم پوشیده شده‌اند.

این ویژگی‌ها معمولاً نشان‌دهنده پسوریازیس می‌باشند:
. پسوریازیس در نوزادان بسیار نادر است؛ اما اگر در این سنین رخ بدهد در قسمت پوشک و به رنگ قرمز روشن و بدون پوسته خواهد بود.
. پسوریازیس می‌تواند در کودکان هم دیده شود که اغلب به‌صورت یک عفونت ظاهر شده و ضایعات پوستی بیشتر قسمت‌های بدن را می‌گیرند.
. در بزرگسالان پسوریازیس قسمت‌های گوناگون بدن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، خصوصاً جلوی زانوها (برخلاف اگزما که پشت زانوها را درگیر می‌کند)، روی آرنج‌ها (برخلاف اگزما که چین‌خوردگی داخل آرنج را درگیر می‌کند)، باسن، پوست سر که به‌صورت شوره خشک دیده می‌شود و روی ناخن انگشتان دست که باعث می‌شود ظاهری زمخت پیدا کنند.
. پسوریازیس اغلب ژنتیکی است و در خانواده دیده می‌شود.

چگونه مراقب پوست خود باشید؟
اولین قدم مراجعه به پزشک متخصص پوست است. شما خودتان نمی‌توانید تفاوت اگزما و پسوریازیس را با قطعیت تشخیص دهید. اصلاً ممکن است عارضه دیگری داشته باشید مثل اسکابی (گال) یا عفونت قارچی که حتی واگیردار باشند!

درمان اگزما
کورتیکواستروئیدهای موضعی (پمادهای کورتیزون) معمولاً برای تسکین خارش تجویز می‌شوند. به‌عنوان درمان مکمل، توصیه‌ها بستگی به نوع عارضه (اگزمای آلرژیک یا اگزمای آتوپیک) دارند.

درمان پسوریازیس
کورتیکواستروئیدها موضعی معمولاً برای کاهش التهاب پوست تجویز می‌شوند و انواع گوناگونی دارند، مثلاً پماد برای ضایعات ضخامت‌دار و کرم و لوسیون برای پوست سر و چین‌خوردگی‌های پوست. این درمان‌ها اغلب با آنالوگ‌های ویتامین D۳ تجویز می‌شوند تا سرعت تکثیر و رشد این کراتینوسیت‌های اضافی گرفته شود. راه‌حل‌های مراقبتی مکمل گوناگونی نیز توصیه می‌شوند؛ مانند محصولات آب‌رسان و شامپوهای مخصوص.
درمان‌ها به‌صورت قرص، آمپول و یا حتی فتوتراپی برای موارد شدیدتر پسوریازیس وجود دارند.

اگزما را با این عارضه‌ها اشتباه نگیرید
اگزما اولین ویژگی بارزی که دارد ضایعات پوستی خارش‌دار است و این ساده‌ترین علامتی است که می‌توانید در مورد اگزما تشخیص دهید. اما علاوه بر پسوریازیس که مُسری نیست عوارض پوستی دیگری نیز هستند که واگیردارند و علائم بسیار مشابهی با اگزما دارند. پس خیلی مهم است که تشخیص درست داده شوند تا جلوی انتشار بیماری گرفته شود.

عوارض پوستی که خیلی شبیه اگزما هستند:
اسکابی یا جرب
مایت‌ها که با چشم غیرمسلح قابل‌دیدن نیستند، داخل پوست تونل می‌زنند و باعث خارش می‌شوند. هر چند اگزما و جرب قسمت‌های متفاوتی از بدن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند؛ اما اغلب اشتباه گرفته می‌شوند، خصوصاً در نوزادان. جرب یا گال واگیردار است خیلی مراقب باشید!

مایکوزیس یا عفونت قارچی
این بیماری باعث قرمزی و خارش ناشی از قارچ‌های میکروسکوپیک می‌شود. عفونت قارچی اغلب با اگزما اشتباه گرفته می‌شود، خصوصاً اگر دست‌ها را دیگر کند.

درماتیت سبوره‌ای
درماتیت سبوره که در نوزادان به نام «کلاه گهواره» شناخته می‌شود در بزرگسالان هم می‌تواند دیده شود. درماتیت سبوره منجر به التهاب ناشی از قارچ شده و باعث تولید بسیار زیاد سبوم (چربی) می‌شود و خارش ایجاد می‌کند. درماتیت سبوره معمولاً در صورت و پوست سر نوزادان دیده می‌شود و ناحیه پوشک را نیز ممکن است درگیر کند.