چاقی و دیابت از عوامل مهم کبد چرب هستند. به طور معمول کبد چرب برای افرادی که اضافه وزن دارند، رخ می‌دهد. اما این بیماری در مراحل اولیه هیچ علائم و نشانه‌ای نخواهد داشت. با تغییر در سبک زندگی و رعایت رژیم غذایی سالم می‌توان از بروز بیماری جلوگیری کرد. اما اگر فردی به کبد چرب مبتلا شود، با توجه به علائم آن در گریدهای مختلف قرار می‌گیرد. بنابراین باید از روش‌های درمان مختلف استفاده کرد. اما برای اینکه با علائم انواع کبد چرب آشنا شوید تا انتهای متن همراه ما باشید.
کبد چرب چطور ایجاد می‌شود؟
کبد چرب (FLD)، یکی از بیماریهای کبدی است و زمانی رخ می‌دهد که چربی اضافی در این عضو از بدن جمع شود. به این بیماری استئاتوز کبدی (steatosis) هم می‌گویند. وجود مقادیر کم چربی در کبد طبیعی است، اما مقدار زیاد آن می‌تواند به مشکلی جدی برای سلامتی تبدیل شود. کبد دومین عضو بزرگ بدن است و به پردازش مواد مغذی کمک می‌کند. به‌عبارت دقیق‌تر، مواد غذایی را بررسی و مواد مضر خون را تصفیه می‌کند. چربی بیش از حد در کبد باعث التهاب می‌شود و به این عضو آسیب می‌رساند. در نتیجه آسیب‌های کبدی، این بخش از بدن دچار زخم می‌شود و در بلندمدت، نارسایی کبدی به‌وجود می‌آید. اگر کبد چرب در اثر مصرف زیاد الکل رخ بدهد، به آن کبد چرب الکلی (AFLD) می‌گویند. در فردی که الکل نمی‌نوشد و به بیماری مبتلا می‌شود هم بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) رخ می‌دهد. اطلاعات بیشتر در مورد کبد چرب را در صفحه https://drdr.ir/mag/everything-about-fatty-liver/ از سایت دکتردکتر بخوانید.
انواع کبد چرب
کبد چرب در با توجه به علائم و نشانه‌هایی که دارد در دسته‌بندی مختلف تقسیم می‌شود. افرادی که در مصرف الکل زیاده‌روی می‌کنند یا چاقی بیش از اندازه دارند به احتمال زیاد به کبد چرب مبتلا می‌شوند. البته دلایل مختلف دیگری هم وجود دارند که منجر به بروز بیماری خواهند شد. به طور کلی انواع کبد چرب به دسته‌بندی‌های زیر تقسیم می‌شوند:
- کبد چرب الکلی (AFLD)
- کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)
- استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH)
هر یک از انواع کبد چرب می‌توانند سلامت را تهدید کنند. بنابراین مهم است که با پزشک متخصص در ارتباط بود تا درمان در مراحل اولیه بیماری انجام شود.
انواع گریدهای کبد چرب
انواع کبد چرب با توجه به علائم و نشانه‌هایی که دارند در گریدهای مختلف دسته‌بندی خواهند شد. از این رو علائم کبد چرب در گریدهای مختلف تغییر خواهد کرد. اما علائم کلی کبد چرب عبارتند از:
- حالت تهوع
- سرگیجه
- استفراغ
- سردرد
- تب
هریک از این علائم را باید جدی گرفت تا از بروز خطرات بیشتر جلوگیری کرد. به طور کلی مراحل کبد چرب به شرح زیر هستند.
گرید ۱ کبد چرب
کبد چرب گرید یک، علائم و نشانه خاصی ندارد. چربی‌های اضافه وارد شده در بدن به دور کبد جمع می‌شوند و احتمال بروز گریدهای دیگر وجود دارد. افراد با عدم رعایت رژیم غذایی می‌توانند تجمع چربی‌ها را بیشتر کنند. بنابراین مهم است که به سبک زندگی و رژیم غذایی اهمیت داد.
گرید ۲ کبد چرب
استئوهپاتیت یا گرید دوم (grade-2)، به طور معمول با علائمی مانند: سردرد و دل درد بروز می‌کند. همچنین تب و حالت تهوع از دیگر علائمی هستند که در گرید دو کبد چرب عنوان شده‌اند.
گرید ۳ کبد چرب
فیبروز کبدی یا گرید ۳ (grade-3) به بافت‌های کبد آسیب می‌زنند. این گرید از کبد چرب به عنوان یک زنگ هشداردهنده عمل می‌کند و برای سلامتی مضر است. نشانه‌ها و علائم گرید ۳ کبد چرب شامل: تورم شکم، سردرد و کوفتگی بدن هستند. بنابراین با مشاهده هریک از این علائم باید به پزشک متخصص مراجعه کرد تا بررسی‌های لازم انجام شوند.
گرید ۴ کبد چرب
سیروز یا گرید ۴ (grade-4) آخرین گرید بندی کبد است. در این مرحله زخم کبد در تمام بافت پخش می‌شود و شرایط نامطلوبی را برای سلامت فرد ایجاد می‌کند. خونریزی، ورم شکم و زردی شدید از جمله مشکلاتی است که برای کبد در گرید ۴ رخ می‌دهد.
درمان کبد چرب چیست؟
درمان کبد چرب روش مشخصی ندارد. اما با تغییر سبک زندگی و تغییرات اساسی در رژیم غذایی می‌توان از بیماری جلوگیری کرد. پزشک آزمایش‌های مختلفی برای بررسی شرایط کبد تجویز می‌کند تا بتواند راه‌های درمانی مختلف را امتحان کند. از این رو روش‌های درمان کبد چرب عبارتند از:
- تغییر رژیم غذایی
- تغییر سبک زندگی
- محدودکردن یا حذف الکل
- برنامه‌ریزی برای کاهش وزن
این روش‌های درمانی برای مراحل ابتدایی کبد چرب توصیه می‌شوند. اما در صورتی که کبد چرب به حالت حاد برسد و از کارافتادگی رخ دهد، پیوند کبد تنها راه درمان است.
تشخیص و درمان بیماریهای گوارشی و اختلالات مرتبط با معده، کبد، پانکراس، روده کوچک و بزرگ، مجرای صفراوی و مری از وظایف متخصص گوارش و کبد است. این متخصص با استفاده از روش‌های تشخیصی مانند کولونوسکوپی، آندوسکوپی معده، سونوگرافی و آزمایش خون، بیماری‌هایی مانند زخم معده، اسپاسم مری، رفلاکس معده، سندرم روده تحریک‌پذیر، ورم معده، کولیت روده، هپاتیت ویروسی، اسهال، سنگ کیسه صفرا، سیروز کبدی، سرطان کبد، کبد چرب و نارسایی کبدی را تشخیص داده و درمان می‌کند.
کافی است که به سایت نوبت دهی دکتردکتر به آدرس drdr.ir مراجعه کرده و با بررسی سابقه پزشک نوبت خود را دریافت کنید. همچنین قبل از ملاقات با پزشک، نظرات سایر بیماران قابل مشاهده است و می‌توان میزان رضایتمندی بیماران از پزشک را مطلع شد.
کبد چرب چه علائمی‌‌دراد؟
کبد چرب در مراحل ابتدایی علائم خاصی ندارد. اما در صورتی که با ورم کبد، احساس ناراحتی در پهلو‌ها و درد‌های شکمی دست و پنجه نرم می‌کنید باید آزمایش دهید. در صورتی که فردی سبک زندگی سالمی را پیش نگیرد؛ احتمال اینکه گرید کبد چرب آن تغییر کند، زیاد است. اما با توجه به سبک زندگی سالم می‌توان از بروز کبد چرب حاد جلوگیری کرد.
مهم‌ترین علائم کبد چرب استئاتوهپاتیت یا سیروز عبارتند از:
- دیده‌شدن رگ از زیر پوست (ورم رگ)
- بزرگ‌شدن سینه در مردان
- زردی پوست و چشم
- کف دست قرمز رنگ
- ورم شکم
با مشاهده این علائم باید به سرعت با پزشک در ارتباط بود تا بررسی‌ها لازم و معاینات اولیه انجام شوند.
پیشگیری از کبد چرب
کبد چرب قابل پیشگیری است. با تغییر رژیم غذایی و عدم مصرف الکل می‌توان از بروز این بیماری جلوگیری کرد. اما عوامل موثر و مهمی وجود دارند که از بروز کبد چرب جلوگیری خواهند کرد و عبارتند از:
- محدودکردن مصرف الکل تا حد ممکن یا حذف آن
- کاهش وزن با رژیم غذایی مناسب و ورزش مداوم
- دنبال‌کردن رژیم غذایی با ارزش غذایی بالا و چربی اشباع اندک و کربوهیدرات پایین
- کنترل سطح قند، تری‌گلیسیرید و کلسترول در خون با مشورت کارشناس تغذیه یا پزشک
همچنین توصیه می‌شود که روزانه حداقل ۳۰ دقیقه برای بهبود وضعیت کبد، ورزش کرد.
علائم خطرناک کبد چرب
کبد چرب شدید با علائم مختلفی همراه است. ورود چربی به کبد از مهم‌ترین علائم خطرناک است که باید جدی گرفته شود. بعضی از علائم منجر به آسیب و ازکارافتادگی بافت کبد می‌شوند. از این رو باید با این علائم آشنا شد. مهم‌ترین علائم کبد چرب شدید عبارتند از:
- خارش پوستی
- زردی یا یرقان
- کاهش وزن
- ضعف بدنی
- ورم شکم
- خستگی
- بزرگ شدن سینه مردان
- بزرگ شدن سینه مردان
- درد پهلو و شکم
- خون‌دماغ شدن
- تورم پاها
- سرگیجه
دقت داشته باشید، هنگامی‌که علائم شدید برای کبد رخ دهد، سلامتی فرد تهدید می‌شود.
کدام افراد بیشتر به کبد چرب مبتلا می‌شوند؟
تمام افرادی که رژیم غذایی سالم ندارند و فعالیت‌های ورزشی انجام نمی‌دهند در معرض کبد چرب هستند. اما افرادی که اضافه وزن دارند یا چاقی را تجربه می‌کنند به نسبت دیگران بیشتر در معرض خطر هستند. در حقیقت تغذیه نامناسب و سبک زندگی بدون تحرک از مهم‌ترین عوامل ابتلا به کبد چرب هستند. بنابراین برای اینکه به این بیماری مبتلا نشد بهتر است که تحت نظر متخصص تغذیه بود تا بهترین رژیم غذایی را تجویز کند. اما افرادی که در معرض ابتلا به بیماری کبد چرب هستند عبارتند از:
- خانم‌های باردار
- افراد با اضافه وزن
- افراد الکلی
- افراد بی‌تحرک
- افراد با رژیم غذایی نامناسب
همچنین افرادی با زمینه مساعد ژنتیکی هم به کبد چرب مبتلا خواهند شد. بنابراین مهم است که تحت نظر پزشک بود تا بیماری پیشروی نداشته باشد.
نویسنده
ارسال نظر