مقدمه
خونریزی در دوران بارداری یکی از موضوعات مهم و حساس است که می‌تواند باعث نگرانی شدید مادران باردار و خانواده‌های آنان شود. در این مقاله به بررسی کامل انواع خونریزی در دوران بارداری، علل آن، روش‌های تشخیص و درمان خواهیم پرداخت.
فصل اول: خونریزی در سه ماهه اول بارداری
۱.۱ لکه‌بینی (Spotting)
لکه‌بینی به خونریزی کم و خفیفی اطلاق می‌شود که معمولاً با لکه‌های خون قهوه‌ای یا صورتی همراه است. این نوع خونریزی می‌تواند در اوایل بارداری رخ دهد و در بسیاری از موارد نگران‌کننده نیست.
علل لکه‌بینی:
- لانه‌گزینی (Implantation Bleeding): این نوع خونریزی زمانی رخ می‌دهد که جنین به دیواره رحم متصل می‌شود و معمولاً بین ۶ تا ۱۲ روز پس از تخمک‌گذاری رخ می‌دهد.
- تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی می‌تواند باعث ایجاد لکه‌بینی شود، خصوصاً در سه ماهه اول بارداری.
- آسیب به دهانه رحم: رابطه جنسی یا معاینه پزشکی می‌تواند باعث خونریزی دهانه رحم شود.
۱.۲ سقط جنین (Miscarriage)
سقط جنین به از دست دادن بارداری قبل از هفته ۲۰ بارداری گفته می‌شود و یکی از علل شایع خونریزی در سه ماهه اول است.
علل سقط جنین:
- نقایص کروموزومی: بیشتر سقط‌ها به دلیل مشکلات کروموزومی در جنین رخ می‌دهد.
- مشکلات رحمی: مشکلات ساختاری رحم می‌تواند باعث سقط جنین شود.
- عفونت‌ها: عفونت‌های شدید می‌تواند به سقط جنین منجر شود.
علائم:
- خونریزی شدید یا متوسط همراه با درد شکمی
- خروج بافت از واژن
- کاهش ناگهانی علائم بارداری
۱.۳ بارداری خارج رحمی (Ectopic Pregnancy)
بارداری خارج رحمی زمانی رخ می‌دهد که تخمک بارور شده خارج از رحم، معمولاً در لوله فالوپ، لانه‌گزینی می‌کند.
علل:
- عوامل خطرزا: سابقه عفونت لگنی، جراحی لوله فالوپ، یا استفاده از دستگاه‌های درون رحمی (IUD) می‌تواند خطر بارداری خارج رحمی را افزایش دهد.
علائم:
- درد شدید در ناحیه شکم یا لگن
- خونریزی واژینال
- سرگیجه یا غش کردن
فصل دوم: خونریزی در سه ماهه دوم بارداری
۲.۱ جفت‌سربی (Placenta Previa)
جفت‌سربی به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن جفت به طور کامل یا جزئی دهانه رحم را می‌پوشاند.
علل:
- سابقه جفت‌سربی: داشتن جفت‌سربی در بارداری‌های قبلی خطر این وضعیت را افزایش می‌دهد.
- عمل جراحی رحمی: جراحی‌های قبلی بر روی رحم می‌تواند خطر جفت‌سربی را افزایش دهد.
علائم:
- خونریزی بدون درد و ناگهانی
- خونریزی شدید در سه ماهه دوم یا سوم
۲.۲ جفت کنده (Placental Abruption)
جفت کنده زمانی رخ می‌دهد که جفت قبل از زایمان به طور جزئی یا کامل از دیواره رحم جدا می‌شود.
علل:
- فشار خون بالا: فشار خون بالا در مادر می‌تواند خطر جفت کنده را افزایش دهد.
- صدمات شکمی: ضربه به شکم می‌تواند باعث کنده شدن جفت شود.
علائم:
- درد شدید شکمی و پشت
- خونریزی واژینال
- انقباضات رحمی
فصل سوم: خونریزی در سه ماهه سوم بارداری
۳.۱ پارگی زودرس کیسه آب (Preterm Premature Rupture of Membranes – PPROM)
پارگی زودرس کیسه آب به ترکیدن کیسه آب قبل از هفته ۳۷ بارداری گفته می‌شود.
علل:
- عفونت‌ها: عفونت‌های دستگاه تناسلی می‌تواند باعث پارگی زودرس کیسه آب شود.
- سابقه PPROM: داشتن سابقه پارگی زودرس کیسه آب در بارداری‌های قبلی خطر این وضعیت را افزایش می‌دهد.
علائم:
- خروج مایع شفاف از واژن
- خونریزی خفیف تا متوسط
۳.۲ خونریزی ناشی از زایمان زودرس
زایمان زودرس به زایمان قبل از هفته ۳۷ بارداری گفته می‌شود و ممکن است با خونریزی همراه باشد.
علل:
- سابقه زایمان زودرس: داشتن سابقه زایمان زودرس می‌تواند خطر این وضعیت را افزایش دهد.
- عوامل محیطی: استرس، فعالیت بدنی شدید، یا مشکلات سلامتی می‌تواند خطر زایمان زودرس را افزایش دهد.
علائم:
- انقباضات منظم و دردناک
- خونریزی واژینال
- فشار در ناحیه لگن
فصل چهارم: تشخیص خونریزی در دوران بارداری
۴.۱ معاینه فیزیکی
پزشک با انجام معاینه فیزیکی، وضعیت دهانه رحم و میزان خونریزی را بررسی می‌کند.
۴.۲ سونوگرافی
سونوگرافی یکی از روش‌های اصلی تشخیص مشکلات بارداری است که می‌تواند به شناسایی بارداری خارج رحمی، جفت‌سربی و جفت کنده کمک کند.
۴.۳ آزمایش خون
آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح هورمون‌ها و بررسی علائم عفونت یا مشکلات دیگر انجام می‌شود.
فصل پنجم: درمان خونریزی در دوران بارداری
۵.۱ استراحت و کاهش فعالیت
در بسیاری از موارد خونریزی خفیف، پزشک توصیه به استراحت و کاهش فعالیت‌های بدنی می‌کند.
۵.۲ دارو درمانی
برای کنترل انقباضات رحمی، کاهش درد و جلوگیری از عفونت، پزشک ممکن است داروهای خاصی تجویز کند.
۵.۳ جراحی
در مواردی که بارداری خارج رحمی یا جفت کنده شدید وجود دارد، ممکن است نیاز به جراحی برای حفظ سلامت مادر باشد.
نتیجه‌گیری
خونریزی در دوران بارداری می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و همواره نیاز به بررسی و مشاوره پزشکی دارد. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند به حفظ سلامت مادر و جنین کمک کند. مهم است که مادران باردار با هرگونه علائم غیرعادی مانند خونریزی به سرعت به پزشک خود مراجعه کنند تا اقدامات لازم انجام شود.
نویسنده
